سمسور

روزنامه واشنگتن پست با نشر گزارشی، سوال‌های مهمی در رابطه به سرنوشت رسانه‌ها، پس از خروج نیروهای خارجی به ویژه امریکا که تمویل کننده بسیاری از رسانه‌ها در افغانستان بوده، مطرح نموده است.

این روزنامه امریکایی نوشته است، از سال 2001 تا کنون 43 خبرنگار خارجی و داخلی در افغانستان کشته شده و سال گذشته، خشونت‌بارترین سال برای خبرنگاران در افغانستان بوده است. 

همچنین در این گزارش آمده است که در حال حاضر یک صد شبکه تلویزیونی، 250 ایستیشن رادیویی، 34 آژانس خبری و 200 روزنامه و مجله با 7200 خبرنگار در افغانستان فعالیت دارند. 17 تریننگ سنتر(محل آموزش) نیز برای آموزش خبرنگاران فعال اند که بسیاری از آنان با پول‌های کمک شده امریکا فعالیت دارند. 

بر اساس این گزارش، نگرانی‌ها از این وجود دارد که با خروج نیروهای خارجی و کم شدن کمک‌های مالی، رسانه‌های افغانستان به کدام سو خواهند رفت؟

تحلیل‌گران می‌گویند که رسانه‌های بزرگ که در شهرها فعالیت دارند، پس از خروج نیروهای خارجی نیز به فعالیت شان ادامه خواهند داد، اما رسانه‌هایی که در مناطق دور دست و قریه‌جات فعالیت دارند، از جمله رادیو ایستشن‌ها و روزنامه‌های خورد، یا سقوط می‌کنند و یا ابزاری برای جنگ‌سالاران، چهره‌های سیاسی و یا شورشیان خواهند شد.

افغانستان در طی یک دهه گذشته دستاورد خوبی در امر اطلاع رسانی داشته است و این روند با گسترش انترنت و به میان آمدن آژانس‌های خبری افزایش نیز خواهد یافت، به شرط این‌که رسانه‌ها بتوانند خودشان نیازمندی‌های مالی شان را تامین کنند و وابسته به نهادها و یا کشورهای دیگر نباشند، زیرا نهادی که نیازمندی مالی یک رسانه را تامین می‌کند، بدون شک که در تعیین خط مشی آن نیز نقش عمده را بازی خواهد کرد. 

در گزارش روزنامه واشنگتن پست آمده است که بسیاری از رسانه‌های افغانستان با کمک مالی سازمان توسعوی امریکا ایجاد و پایه گزاری شده است و حتا بسیاری از آنان اکنون نیز ماهانه مبلغی را از این نهاد دریافت می کنند، چنین وضعیتی، واقعا نگرانی از سقوط تعدادی از رسانه‌ها را بوجود می‌آورد.

از سویی هم رسانه‌ها در افغانستان از چندین سو مورد تهدید قرار دارند. در گزارش واشنگتن پست نیز آمده است که خبرنگاران شکایت زیادی از برخورد نادرست مسوولان امنیتی داشته اند. همچنین طالبان به تهدید اکتفا نکرده و مستقیما دست به حملاتی علیه رسانه‌ها زنده اند، با این وجود ادامه حیات برای رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های خورد و محلی، بسیار دشوار است. اما امیدوارم که این‌جا نقطه آغازی برای خودکفایی و ایستادگی رسانه‌ها باشد، آغازی که حداقل در دهه‌ی آینده نگرانی از سقوط رسانه‌ها یا سوء استفاده از آن توسط افراد و نهادها، مطرح نباشد.

اما برای حل این مشکل چه می‌توان کرد؟ آیا با خشک شدن کمک‌های مالی دونرها، تعدادی از رسانه‌ها باید فعالیت‌های اطلاع رسانی شان را متوقف کنند؟ یا خود را به جنگ‌سالاران، شورشیان و چهره‌های سیاسی بفروشند؟

جواب این سوال بسیار دشوار است، اما تنها راه حل قابل تصور این است که رسانه‌های افغانستان یاد بگیرند که خودشان خود را تمویل کنند. این مهم می‌تواند با جذب اعلانات تجارتی و فروش خبرها و گزارش‌های مهم به رسانه‌های خارجی صورت گیرد. 

سرخط ورځپاڼه