- 4 کاله دمخه (21/09/2020)
- خلیل ماندگار
- 1078
با راه افتادن موجی از انتقادات علیه اقدامات هراسافگنانۀ پاکستان در افغانستان و منطقه، تصور میشود بازی این کشور با ابزار تروریزم و هراسافگنی به دقایق نهاییاش نزدیک شده است. اسلامآباد، پیش از این، در حالی که عضو ائتلاف بینالمللی بر ضد تروریزم بود، در سیاست اعمالیاش، بیشرمانه و پیوسته به حمایت از گروههای تروریستی اصرار داشت. حالا که از یکطرف گروههای هراسافگن رو به ضعیف شدن است و از طرف دیگر موجی از انتقادات علیه سیاست هراسافگنانۀ پاکستان شکل گرفته، اسلامآباد ناگزیر است دست خالی از میدان بازی با ابزار تروریزم و هراسافگنی، پا پس بکشد.
چنان چه میدانیم، شبکۀ القاعده، طالبان و دیگر گروههای تروریستی، با مرگ رهبران و موسسان شان یکی به تعقیب دیگری رو به مضمحل شدن است. گروههای تروریستی نوظهوری مثل گروه داعش و "کماندوهای اسلامی" هم پس از این، مجال نخواهند یافت جای خالی گروههای تروریستی متلاشی شده و یا در حال فروپاشی را پر کنند. این وضعیت پاکستان را ناگزیر خواهد ساخت به جای ترویج خشونت و هستهگذاری گروههای تروریستی، بنای صلح و زندگی مسالمیتآمیز در منطقه را تهداب بگذارد.
اصرار و پافشاری پاکستان بر سیاست هراسافگنی، سرانجام، همکاران و حامیان منطقهای و بینالمللی آن را مجبور کرد از آن انتقاد کنند. چین که یکی از دوستان سیاسی و شریک بزرگ اقتصادی پاکستان در منطقه است، چندی پیش، خاطرنشان کرد که اسلامآباد نباید زمان مناسب برای آوردن صلح در افغانستان را هدر بدهد. مقامات چینی به جانب افغانستان اطمینان داد که اسلامآباد را برای همکاری در پروسۀ صلح افغانستان تشویق خواهند کرد. این کشور به خوبی میداند که جنگ جاری در افغانستان به نفع همسایگان آن و کشورهای منطقه نیست. از این رو، بارها تلاش کرده است راه حلی به هدف پایان این جنگ جستجو و ارائه کند.
امریکا که یکی از حامیان بینالمللی پاکستان است و سالها با اسلامآباد رابطۀ نزدیك سیاسی داشته است، اکنون دل خوشی از سیاستهای هراسافگنانۀ این کشور در منطقه ندارد. سوزان رایس، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در سفری به پاکستان به مقامات این کشور گفت: "از اقدامات هراسافگنانۀ اسلامآباد در خاک افغانستان" نگران است و مخالف تداوم این سیاست در آینده میباشد. پیش از این، کنگرۀ امریکا با لغو طرح کمک بیش از یک میلیارد دالر این کشور به هدف مبارزه با تروریزم به پاکستان، اعلام داشت که کمکهای مالی واشنگتن به اسلامآباد در این بخش (مبارزه با تروریزم) نتیجۀ معکوس داشته است.
از سوی دیگر، تحریم کالاهای پاکستانی از سوی تاجران افغانستان و خودداری افغانها از مصرف کالاهای پاکستانی، فشار دیگری است که میتواند ماشین تولید تروریزم در پاکستان را از حرکت باز دارد. این اقدام تا حد زیادی روی تولیدات داخلی و صادرات پاکستان تأثیر منفی گذاشته و اتحادیههای تجارتی و صنایع تولیدی پاکستان را در برابر سیاستمداران و کارگزاران سیاسي این کشور قرار داده است. مقامات اسلامآباد حالا ناگزیر هستند برای فعال نگهداشتن چرخۀ تولیدات خود و کاهش فشارهای ناشی از تحریم افغانستان، سیاست هراسافگنی و مداخلهجویانهاش را در قبال افغانستان بازنگری کنند. تداوم این فشار میتواند از یکطرف به رشد تولیدات داخلی افغانستان و توسعۀ روابط اقتصادی کابل با دیگر کشورها کمک کند و از سوی دیگر، صحنۀ بازی با ابزار تروریزم و هراسافگنی را برای پاکستان تنگتر کند.
در کنار این، حذف اسلامآباد از مذاکرات آتی صلح میان دولت افغانستان و طالبان، نشانگر اوج ناامیدی و نارضايتي افغانها و حکومت وحدت ملی از مقامات پاکستان است. در صورتی که در مذاکرات آتی صلح، اسلامآباد نتواند اشتراک کند، نقش آن به عنوان "کلیددار صلح" در افغانستان کاملاً از خاطرۀ تاریخ محو خواهد شد. گفتگوی رودرروی گروه در حال احتضار طالبان با مقامات افغان، بدون میانجیگری اسلامآباد، میتواند پاسخ دندانشکن به کسانی باشد که هنوز فکر میکنند سیاست هراسافگنانه برای پاکستان سودآوری سیاسی و اهمیت حیاتی دارد.
با مطالعۀ موضع انتقادی کشورها در قبال پاکستان و همچنین فرسایش و پوسیدگی گروههای هراسافگن نظیر شبکۀ القاعده و طالبان، به این نتیجه میرسیم که پاکستان در دقایق پایانی بازی با ابزار تروریزم و هراسافگنی در افغانستان و منطقه قرار دارد. این کشور برای بقا و حفظ همکاران و دوستان منطقوی و بینالمللیاش و همچنین به خاطر تقویۀ بنیهها و تأسیسات اقتصادی خود ناگزیر است از بازی با ابزار تروریزم و هراسافگنی دست بکشد. اگر چنانچه بازی دوگانه و فریبندۀ پاکستان در قبال تروریزم و امنیت منطقهای همچنان ادامه یابد، حیات آن، زیر فشارهای بینالمللی و داخلی، در معرض خطر واقع خواهد شد؛ اتفاقی که میتواند مایۀ دردسرهای زیادی برای دولتمردان آن در آینده باشد.
سرخط ورځپاڼه