سمسور

مواد مخدر در کنار دیگر مشکلات موجود در کشور، یکی از مشکلات مهم و اساسی می‌باشد. رئیس جمهور در سخنان خود به این مساله اشاره کرده گفت که اعتیاد یکی از "پنج مشکل ملی" در کشور می‌باشد که باید با آن به گونه‌ی جدی مبارزه شود. در حال حاضر جمعیتی در حدود 2.9 تا 3.6 میلیون نفر در افغانستان به مواد مخدر اعتیاد دارند که این رقم حدود 11 درصد کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند.

اعتیاد به مواد مخدر عوامل متعددی دارد. برای گرفتاری به این مشکل تنها نمی‌توان به یک عامل اشاره کرد و آن را باعث گسترش اعتیاد در کشور عنوان کرد. از نظر کارشناسان، عوامل مختلف روانی، اقتصادی، خانوادگی و اجتماعی از دلایل بروز اعتیاد می‌باشند. افراد بسته به شرایط تاثیرپذیری از هریک از عوامل فوق ممکن است به دام اعتیاد افتاده و درگیر زندگی فلاکت بار و پررنج آن گردند. هرچند مطالعات دقیقی تا کنون در این زمینه در افغانستان صورت نگرفته است، اما برخی بررسی‌های ابتدایی نشان می‌دهند که تمامی عوامل فوق سهمی در گرفتار شدن افراد به اعتیاد دارند. به این معنا که برخی‌ها به دلایل روانی معتاد شده اند، برخی دیگر به دلایل اقتصادی در دام این معضل گرفتار شده اند، برخی را هم شرایط بد خانوادگی و مشکلات عاطفی به سوی اعتیاد کشانده و در نهایت بسیاری‌ها هم به دلیل تاثیر پذیری از شرایط اجتماعی و ارتباط با افراد دیگر و گروه‌های هم سن و سال خود درگیر این پدیده شده اند.

علاوه بر عوامل فوق، دست‌رسی آسان به مواد مخدر نیز به گستردگی اعتیاد در جامعه‌ی ما افزوده است. افغانستان کشوری است که بیشترین مواد مخدر جهان را تولید می‌کند. تولید گسترده‌ی مواد مخدر در کشور باعث شده تا افراد به سادگی به این مواد دسترسی پیدا کنند و از آن استفاده کنند. براساس روایت‌هایی که از مناطق تحت کشت مواد مخدر وجود دارد، بسیاری از افراد از مواد مخدر به شکل روزمره استفاده می‌کنند. دهاقین و خانواده‌های آنان بیشتر در معرض استفاده از این مواد قرار دارند.

اگر مجموع مصرف مواد مخدر در میان تولید کنندگان مواد مخدر را نیز در نظر بگیریم، ارقام معتادین در کشور از رقم‌های موجود به مراتب بالاتر خواهد بود. هرچند وزیر صحت عامه گفته است که همه‌ی استفاده کنندگان مواد مخدر لزوماً معتاد نیستند، اما واقعیت اینست که نفس استفاده از این مواد ویرانگر است و هرکس به هر طریقی که آنرا استفاده کند، از آن متاثر خواهد شد و دیر یا زود در کام آن سقوط خواهد کرد.

سهم افغانستان از تولید گسترده‌ی مواد مخدر در مقایسه با آثار منفی و زیان بار آن بسیار ناچیز است. بر اساس برخی آمارها ارزش مواد مخدر تولید شده در افغانستان در سال به 80 میلیارد دالر می‌رسد. از این مبلغ هنگفت تنها پنج درصد آن سهم دهاقین و تولیدکنندگان آن در افغانستان می‌باشد و متباقی عواید آن در جیب مافیای جهانی مواد مخدر، کارتل‌ها، گروه‌های تروریستی و شرکت‌های بزرگ دواسازی قرار می‌گیرند.

این وضعیت برخلاف تمامی تصورات پیشین نشان می‌دهد که تولید مواد مخدر در افغانستان هیچ بازدهی مناسب اقتصادی ندارد و دهاقین و تولید کنندگان آن به نحوی گرفتار دام مافیاهای جهانی این مواد می‌باشند. فارغ از اثرات و مضرات این مواد در کشور، نمی‌توان به تولید آن به مثابه‌ی یک فعالیت خوب اقتصادی نگاه کرد و از آن بهره‌های کافی برد. دلیل این کار هم روشن است. قاچاق مواد مخدر و انتقال آن در بازارهای جهانی در انحصار شبکه‌های مافیایی خارجی است و افغان‌ها در آن هیچ نقشی ندارند. صرفاً تولید این مواد در افغانستان نمیتواند سود کافی برای تولیدکنندگان آن داشته باشد. در بسا موارد دهاقین و تولیدکنندگان مواد مخدر مجبور اند، مواد تولید شده‌ی شان را به نرخ بسیار ناچیز در اختیار قاچاق بران و شبکه‌های مافیایی قرار دهند و مبلغ بسیار ناچیز از تجارت پرسود جهانی آن بدست آورند.

بنابراین، باید تلاش شود آگاهی‌های لازم در جامعه نسبت به مخاطرات و اثرات منفی این پدیده داده شود و هم چنین روشن شود که سود اقتصادی آن نیز بسیار ناچیز و اندک است. با توجه به افزایش تقاضاها برای محصولات زراعتی در کشور و حتی در سطح کشورهای منطقه، گزینههای بدیل بسیاری برای دهاقین وجود دارند که هم سود آور اند و هم مشروعیت دینی و قانونی دارند. بازداری دهاقین از کشت مواد مخدر در صورتی ممکن است که آن‌ها به این آگاهی دست یابند و خود را از بند گروه‌های مافیایی و تروریستی آزاد کنند.

سرخط‬ ورځپاڼه