سمسور

پاکستان در حالی این دروازه را در منطقه‌ی تورخم ایجاد کرده است که چندی پیش نیروهای سرحدی افغانستان مانع ساخت آن شده بودند. در درگیریی که میان نیروهای سرحدی افغانستان و نظامیان پاکستانی بر سر ساخت این دروازه صورت گرفته بود، اوضاع این منطقه برای چند روز متشنج بود. در آن زمان نیروهای امنیتی کشور توانستند به خوبی مانع ساخت این دروازه شده و نگذاشتند دولت پاکستان در منطقه‌ی تورخم به شکل غیرقانونی دست به ساخت و ساز بزند. اما با فروکش کردن درگیری میان طرفین، پاکستان از فرصت استفاده کرده و دروازه‌ای را که نباید در این منطقه ساخته می‌شد، در کمترین فرصت ممکن ایجاد کرده و اکنون کار آن به پایان رسیده است.

سرعت عمل پاکستان در ساخت این دروازه در منطقه‌ی تورخم قابل تامل است. پرسشی که در این زمینه مطرح است اینست که چرا پاکستان با وجود اصرار و مخالفت شدید دولت افغانستان، دست به این اقدام زد؟ اهمیت ساخت این دروازه برای پاکستان چه است که آن کشور برای آن سنگ تمام گذاشت؟ ظاهراً پاسخ پاکستان اینست که این دروازه را برای جلوگیری از عبور و مرور غیرقانونی افراد به خصوص کنترول بر رفت و آمد تروریستان ایجاد کرده است. اما به نظر می‌رسد این صرفاً بهانه‌ای است که پاکستان طرح کرده است. پاکستان در حقیقت نه نگران رفت و آمد غیرقانونی افراد می‌باشد و نه هم از اینجا تروریستی به داخل خاک پاکستان می‌شود. بلکه تروریستان در خاک همان کشور تربیت می‌شوند و از آنجا به مقاصد مختلف از جمله افغانستان فرستاده می‌شوند. از این جهت، ساخت این دروازه اهمیت چندانی برای پاکستان ندارد و در پس این تصمیم پاکستان، اهداف بلندمدتی نهفته است.

خط فرضی سرحدی را که اکنون پاکستان به عنوان خط مرزی با افغانستان به رسمیت می‌شناسد، از نظر افغانستان مردود است. پاکستان سال‌ها تلاش کرده است از طریق اعمال فشار بر دولت افغانستان این خط را از سوی دولت افغانستان به رسمیت بشناساند، اما خوشبختانه تا کنون به این هدف خود دست نیافته و تمامی دولت‌ها در افغانستان یکصدا با پذیرفتن خط دیورند به عنوان خط مرزی مخالفت کرده اند.

اکنون پاکستان با ساخت دروازه و تاسیسات دیگر در این منطقه در صدد نیرنگ دیگری است. در واقع پاکستان در نظر دارد با ساخت تاسیسات نظامی و ملکی در مناطق مورد دعوای طرفین، برای چندین سال بعد خود برنامه ریزی کند. این امر چگونه از طریق ساخت تاسیساتی مانند دروازه محقق می‌شود؟ تاسیسات یکی از پایدارترین سند ملکیت در یک منطقه محسوب می‌شود. با ساخت تاسیسات به خصوص تاسیسات نظامی و اداری، دولت پاکستان در صدد آن است تا اسناد و شواهد کافی برای اقامه‌ی دعوا و یا لااقل مقابله با عوای افغانستان در محاکم بین‌المللی ایجاد کند. پاکستان سعی دارد با ساختن دروازه و دیگر تاسیسات نظامی به تسلط خود بر مناطق مورد منازعه مشروعیت بخشد و در درازمدت ادعا کند که تاسیسات این منطقه می‌تواند مدعایی بر حقانیت آن کشور باشد.

در واقع اصرار پاکستان با ساخت این تاسیسات چیزی جز احراز تسلط شان بر مناطق مورد منازعه نیست و این اقدامات نه برای جلوگیری از رفت و آمد غیرقانونی افراد، بلکه برای آن است تا در دراز مدت حضور، نفوذ و تسلط اش را براین منطقه مستحکم سازد.

واکنش افغانستان به ساخت این تاسیسات در مرحله‌ی اول شدید و قابل توصیف بود، اما با فروکش کردن تنش‌ها، به نظر می‌رسد دستگاه دیپلماسی کشور اندکی ضعیف عمل کرده است. زیرا، پس از ختم درگیری‌ها قرار شد مساله از طریق گفتگو حل و فصل شود، اما ساخت این دروازه نشان می‌دهد یا گفتگویی میان طرفین صورت نگرفته است و یا جانب افغانستان نتوانسته است از طریق گفتگو مانع اقدام پاکستان در این زمینه شود.

روزنامه سرخط‬