دورنمای همکاری‌های ایران و افغانستان


  • 4 کاله دمخه (21/09/2020)
  • محمد هاشم قیام
  • 1359

 محمد حنیف اتمر مشاور امنیت ملی رئیس جمهور در جریان سفرش به ایران، خواستار گسترش روابط افغانستان و ایران در امر مبارزه با تروریسم شده است. این نشان می‌دهد که دولت افغانستان روی همکاری از سوی همسایگانش حساب خاصی باز کرده است و اگر بتواند از همکاری‌های دولت‌های همسایه در مبارزه با تروریزم بهره ببرد، می‌تواند به موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای برسد. دولت افغانستان همواره از دو کشور همسایه‌اش ایران و پاکستان خواسته است که در مبارزه با تروریزم این دولت را کمک کند. اما در خصوص این که به این درخواست دولت افغانستان از سوی این دو همسایه چگونه جواب داده شده است، بحثی است که بسیار پیچیده است.

دولت پاکستان هیچ گاهی به درخواست دولت افغانستان مبنی بر مبارزه با تروریزم جواب مثبت نداده است. اگرچه دولت مردان پاکستان بار بار تصریح کرده اند که صلح در افغانستان به معنای صلح در پاکستان می‌باشد و جنگ و ناامنی در افغانستان نیز به معنای جنگ و ناامنی در افغانستان می‌باشد، اما در عمل نکوشیده است تا به استقرار صلح در افغانستان کمک کند. با اینکه در دو سال اخیر تلاش زیادی صورت گرفت تا در قالب همکاری‌های چهارجانبه برای صلح، دولت پاکستان نیز تشویق شود تا به صلح افغانستان کمک کند، اما اسلام آباد حاضر نشد که در راستای استقرار ثبات و امنیت در افغانستان همکاری کرده و طالبان را متقاعد کند تا وارد مذاکره با دولت افغانستان شود.
حتی برخی از کارشناسان به این نظر می‌باشند که دولت اسلام آباد مانع از پیوستن حزب اسلامی تحت رهبری گلبدین حکمتیار به مذاکرات صلح نیز گردید. حزب اسلامی تحت رهبری گلبدین حکمتیار قرار بود وارد مذاکره با دولت شده و به متارکه جنگ تن در دهد. اما با وصف اینکه گفته می‌شد توافقات بسیار محکمی بین دولت و حزب اسلامی به دست آمده است، اما سرنوشت آن مذاکرات ناپیدا و در هاله‌ای از ابهام باقی ماند. کارشناسان تاکید می‌کنند که یکی از علت‌های کند شدن روند مذاکرات حزب اسلامی با دولت افغانستان، مانع تراشی‌هایی بوده است که از سوی دولت اسلام آباد انجام شده است.
در کنار پاکستان یکی از همسایه‌هایی که می‌تواند نقش بسیار قاطع در استقرار امنیت در افغانستان داشته باشد، دولت ایران می‌باشد. دولت ایران تجربه‌ی استقرار یک دولت با ثبات را در منطقه دارد. در حالی که در بسیاری از کشورهای منطقه جنبش‌هایی به وجود آمده و استقرار و ثبات این دولت‌ها را دستخوش تحولات متفاوت ساخته، اما دیده می‌شود که دولت ایران توانسته است با مدیریت قاطع، ثبات سیاسی و اجتماعی خود را به خوبی تامین نماید. با توجه به اینکه دولت ایران یکی از دولت‌های تاثیر گذار در منطقه است، اگر در پروسه‌ی صلح افغانستان و به ویژه در امر مبارزه با تروریزم بخواهد حمایت جدی از دولت افغانستان کند، دستاورد این مبارزه می‌تواند بسیار جدی باشد.
دولت ایران در بسیاری از موارد توانسته است تحرکات مربوط به گروه‌های مخالف را به خوبی و قاطعانه پاسخ دهد. دولت ایران توانست رهبران یکی از گروه‌های مخالف این دولت را از داخل یک طیاره و در جریان یک مسافرت هوایی دستگیر نماید که نشان می‌دهد این دولت از تجربه و امکانات بسیار قوی در برخورد با مخالفانش برخوردار می‌باشد. از این رو اگر در خصوص برخورداری نیروهای امنیتی افغانستان از این نوع تجربه‌ها از سوی دولت ایران در امر مبارزه با تروریزم همکاری صورت گیرد، دورنمای این مبارزه می‌تواند موثر و مثبت سازد.
همچنین دولت ایران در امر مبارزه با مواد مخدر نیز یکی از کشورهای قوی به حساب می‌آید. در حالی که ایران در مسیر ترانزیت مواد مخدر به اروپا قرار دارد، اما این کشور توانسته است در مقابله با قاچاق مواد مخدر بسیار قاطعانه و موفقانه عمل کند. از این رو و در این عرصه نیز ایران می‌تواند یک الگویی خوبی برای دولت افغانستان باشد. اگر مشاور امنیت ملی رئیس جمهور توانسته باشد در سفر خود به ایران همکاری‌های ایران در بخش مبارزه با مواد مخدر را نیز جلب کرده باشد، از اهمیت بسیار بالا برخوردار است. زیرا یکی از چالش‌های عمده در افغانستان چالش مواد مخدر است. مواد مخدر و تولید و قاچاق آن در کنار این که باعث بدنامی دولت افغانستان و جامعه سیاسی افغانستان در نزد افکار عامه در سطح جهان شده است، از نظر اعتیاد نیز خسارات زیادی بر مردم تحمیل شده است. از این رو مبارزه با مواد مخدر نیز یکی از ضرورت‌های جدی در افغانستان است و همکاری دو کشور می‌تواند ممد واقع شود.
روزنامه سرخط‬