ادبي ليكنې
پښتو کې هندی سبک له زنکدنه بېرته راګرځوونکی پسرلی
ادبیات که په ژبو، قومونو او جغرافې و نه وېشو، ښايي تر ټولو لوی علم وي؛ چې ګڼ فورمونه، ښکلي ژانرونه، زرګونه سبکونه او بې شماره ځلیدلي نومونه لري. که پښتو د نورې نړۍ په څير سیال ویوونکي لرلی، نن به یې محمد صدیق پسرلی تر خپلې لمنې منحصر نه و او د...
معترضه جمله په کومه نښه بېلېږي «–/،/ -، ()»؟
په پښتو متن کې کله ناکله داسې جملې راشي، چې هم یې ضرورت د لیکلو وي او هم جملې او پراګراف بې خونده کوي، نو څه کول پکار دي؟ لومړی دوې بېلګې لیکم: دا لاره – چې ته پرې روان یې – زما د معشوقې کور ته تللې ده. د انګلیستان «برمنګ...
رياض تسنيم – د خراب دور عظيم شاعر
د خپل مرکز، د خپل وجود نه ګریزان دي خلق د چا جهنډه یې لاس کې چا پسې روان دي خلق د زندګۍ معنی د خپلو مړو شمار پاتې ده اوس په تلاش د کوم خواهش د کوم آرمان دي خلق د خودکشۍ په لذتونو دې ماړه کړل دومره چې اوس کاڼه دي، هم ړانده دي، هم ګونګيان دي خلق...
استعاره او نثر
زموږ په ادبپوهنه کې استعاره تر ډېره د شعر د ښکلا لازمي اړتیا بلل کېږي، خو د نړیوالو ژبو په نثري متونو کې د لیکوالۍ او نثري ښکلا په یوه ارزښتمنه او اړینه برخه بدله شوې ده. حتی وايي چې اوس د انسانانو ټول ژوند په استعاره ولاړ دی، ځکه چې هېڅوک او ه...
پوهه (علم) څه دی؟
څه موده وړاندې په یوه پرلیکه بحث کې وپوښتل شوم، چې د پوهه (علم) اسانه پېژاند څه دی؟ او که څو ځانګړنې یې یادې شي، چې له نورو بشري ارزښتونو سره یې توپیر اسانه وشي. هلته هم بحث خورا اوږد و مفصل وشو او هم په دې اړه لیکل ډېر شوي دي، پ...
د تاریخ رنګین تکرار
شاوخوا ۱۰۳ کاله وروسته؛ د وطن په لویدیځ کې زلزلې ځمکه لړزوله؛ زرګونه هېوادوال پر ډاګ پراته وو، د اوسېدو خونې یې اوارې شوې وې، ټول وطن په غم و، ماشومانو له یخنۍ چیغې وهلې او لویانو د کورنۍ په ورکو غړو پسې له زړه وینې څڅولې. یوه وړه ډلګۍ راپورته شوه،...
ما په منګي کې پراټې راوړې دینه
یونلیک: د غره د شنې خندا شور ته نرۍ نرۍ کږې وږې لارې ورماتې شوې دي، مخې ته ګڼ پاخه او سپېره خولي کورونه راوځي، تپ او لوګي د کوڅو د نغریو له شوره ورو ورو د اسمان شنو ته لاره باسي. ټکنده غرمه پرې د خپلې لوږې تاو سړوي. په دې کوڅو کې په مټې...
ايا نيمه فاصله (half space) په پښتو کې اړينه او ګټوره ده؟
له ښه اړخ څخه ليکل کېدونکو (RTL) ژبو لکه عربي، فارسي، اردو، پښتو او نورو کې د الفبا بعضي توري د ټايپ پر وخت په اوتوماتيکه توګه سره مښلي او بعضي يې نه سره مښلي. د مثال په توګه که «م» اول وي او «ا» په پسې وي، بيا سره مښلي او &la...
ادبيات ګنې غير شعوري دي؟
زموږ په ادبي حلقو کې دا ذهنيت عام دى، چې هنر په لويه کې او ادبياتو او شاعري په وړه کې د پنځګر يوه غير شعوري هڅه ده او که شاعر په خپل شعر کې شعوري د يو څه ځاىولو هڅه وکړى، شعر په يوه وسيله اوړي، چې بيا ورته شعر نه معر وايي. راځئ، چې دا وګورو، چ...
اوېستا او له پښتو ژبې سره يې تړاو
اوېستا او له پښتو ژبې سره يې تړاو لنډيز: اوېستا د کومې ژبې نوم نه دى... په دې باب ډېر مشکل پرابلم دا دى، چې د اويستا له مذهبي متنونو څخه پرته په دغه ژبه کوم متن يا سند نه دى موندل شوى، بلکې په دې باب هېڅ داسې سند نه دى موندل شوى، چې د کوم خاص...