تاريخي ليکنې
د احمدشاه دراني پګړئ کې د غنمو په وږی شکونه
نن د پنجشنبې ورځ د ۱۳۹۹ کال د جوزا د میاشتې ۱۵مه ،چې د جون له څلورمې سره برابره وه، ښاېي د ورځې لس نيمې بجې به وې چې دفېسبوک پاڼه مې را واړوله ...ګڼشمېر دوستانو د احمد شاه بابا په پګړئ کې د غنمو د وږي په تړاو ډول ډول انګېرنې کښلې وې !؟چې ګنې هغه وخت...
زوړ بلخ، د وريښمو لار او پښتانه
بلهیکا، بهلیکا، باکتریا، باختریش، باختر، بخدي او بلخ ټول د بلخ زاړه نومونه دي. تر ټولو وړاندې کله چې آریايي قبیلې جنوب ته راوکوچېدلې داسې ښکاري چې لومړی دمه ځای یې همدغه سیمه وه چې وروسته د ډېرو مدنیتونو زانګو شوه. بلخ امو سیند ته د نږدېوالي ل...
"افغان" له افغانستانه مشر دی
د پښتو ادبیاتو معصر تاریخ کتاب څخه د"افغان" کلمه داسلام دخپریدو نه دمخه په ډیرو زړو متونو اولرغونو اثارو کښې دځینو مؤرخینو په قول د" اووه ګانه" ، "ابګان"،"اپه ګان" ،"اوګان "،"اوغان "...
لرغوني اریایان او داستاني ادبیات
لکه دمخه مو چې وویل له تاریخ نه پخوا پېر یانې هغه مهال چې لیک او لوست نه وو دلومړنیو ټولنو ټولنیز ې پېښې او انګېرنې د کیسو په بڼه له یوه پښت نه بل پښت ته پاتې کېدې. په ډېرو لرغونو توکو او اثارو کې په تصویري بڼه داسې اسطورې او سمبولونه ا...
دزرمت ولسوالي پخوانیو میلو ته کتنه
د افغانستان لوی لیکوال، څیړونکي او ادبپوه پوهاند اکاډیمیسن علامه عبدالشکور رشاد به ویل پکتیا زموږ دګران هیواد هغه سیمه ده چې په اړه یې دڅیړنو لپاره یوه لوی علمي انستیوت ته اړتیا ده، څو ددې سیمې په اړه علمي او تاریخي څیړنې وکړې او دغه سیمه وپیژن...
په تاریخ مرصع کې د مغلي واکمنو یادونه
په هند کې د سوریانو واک د پښتون ټبر د واک او ځواک یوه ښه انځور دی چې د خپل ستر مشر سوري شېرشاه د پوهې او تدبیر له مخې د پادشاهي شانو شوکت ته ورسېدل چې اصلي لامل یې د پښتنو یوالی وو. د اسلام شاه له مړینې وروسته د درې تنو تر مینځ د...
د تاریخ مرصع مینځپانګه
ومووېل چې افضل خان خټک په تاریخ مرصع کې ګڼ شمېر مطالب بیان کړي دي. ولې موږ غواړو پدغه لیکنه کې له تاریخ مرصع نه د غورچاڼ په بڼه هغه څه راواخلو چې تاریخي ارزښت یې د پام وړ وي. خو څه چې نوموړي پدغه ګټور اثر کې ځای کړي دي د بابون...
زوړ بلخ، د وريښمو لار او پښتانه
بلهیکا، بهلیکا، باکتریا، باختریش، باختر، بخدي او بلخ ټول د بلخ زاړه نومونه دي. تر ټولو وړاندې کله چې آریايي قبیلې جنوب ته راوکوچېدلې داسې ښکاري چې لومړی دمه ځای یې همدغه سیمه وه چې وروسته د ډېرو مدنیتونو زانګو شوه. بلخ امو سیند ته د نږدېوالي له امله...
پاكتيا او پاكتيكا
د لرغوني يونان نامتو تاريخپوه هېرودت چې د تاريخ پلار يې بولي (484 ق م) دخپلو څېړنو په لړ كې ويلې پكتي = پكتويس هغه غښتلى او پياوړى اولس دى چې په پكتيا=پكتيخا اويا د " پاكتيا " په هېواد كې اوسي . بطليموس هم د پكتيانو ټاټوبى د پكتين هېواد ګڼي...
بدخشان
د سيمې او افغانستان په لرغوني تاريخ كې د ورېښمو لويې لارې چې د لرې ختيځ (چين…) او اروپا تر مينځ د افغانستان د ځنو سيمو په زړه كې ماته شوې وې ډېرې مشهورې وې. يو له دغو سيمو څخه بدخشان هم وو چې د " ګريكوبوديك" ښونځي اغېزې يې له افغانست...