نقش چین در روند صلح افغانستان


  • 4 کاله دمخه (21/09/2020)
  • محمد هاشم قیام
  • 1128

 دولت چین اعلام کرده است که نقش خود را به عنوان میانجی و تسهیل‌ کننده‌ی صلح افغانستان ادامه خواهد داد. اگر در عمل چنین باشد، می‌توان به صلح خوشبین بود. کارشناسان به این باور اند که چین می‌تواند بر پاکستان فشار وارد کند و از سوی دیگر پاکستان نیز می‌تواند بر طالبان فشار وارد کند. به‌کارگیری این دو فشار بر پاکستان از سوی چین و بر طالبان از سوی پاکستان می‌تواند چشم انداز خوب‌تر و امیدوار کننده تری را برای صلح ترسیم کند. دولت افغانستان تلاش های زیادی برای رسیدن به صلح انجام داده است. در دوره‌ی حامد کرزی رییس جمهور پیشین نیز کوشش زیادی صورت گرفت تا طالبان متقاعد شود که از راه سیاسی وارد تعامل با دولت شوند. اما این کار صورت نگرفت و طالبان هرگز به صلح روی خوش نشان نداد.

بعد از استقرار حکومت وحدت ملی نیز تلاش‌ها در این زمینه ادامه یافت، اما تا هنوز نتیجه‌ای که بدست آمده است نمی‌تواند قناعت بخش باشد. طالبان با وجود تلاش‌های حکومت افغانستان برای متقاعد کردن این گروه به صلح، هم‌چنان بر جنگ و ادامه‌ی تقابل نظامی با دولت تاکید دارد. اگرچه چند روز قبل از انتشار خبر مرگ ملا محمد عمر رهبر سابق این گروه، امیدواری‌های زیادی برای وارد شدن این گروه به مذاکرات صلح ایجاد شده بود و حتی یک دور گفتگو نیز بین نمایندگانی از دولت افغانستان و گروه طالبان برگزار گردید، اما بعد از انتشار خبر مرگ ملا محمد عمر اوضاع فرق کرد و به نظر می‌رسد که طالبان تحت رهبری جدید خود هم‌چنان بر ادامه‌ی جنگ پافشاری دارند. حتی دیده شد که بعد از مرگ رهبر پیشین این گروه و علی‌رغم اختلاف نظرهای داخلی که در خصوص وضعیت رهبری این گروه به گوش می‌رسد، عملیات‌های نظامی تشدید شد و شهر کندز و چندین نقطه دیگر در شمال شرق کشور و هم‌چنین شماری از ولسوالی‌ها در ولایت‌های هلمند و فاریاب به سختی مورد تعرض قرار گرفتند.
شماری از کارشناسان بر این امر تاکید دارند که آنچه مانع رسیدن به صلح می شود، این است که هم‌اکنون گروه طالبان از رهبری واحد و یا مسیر سیاسی واحد خارج شده و فعالیت‌های این گروه پراگنده شده است. با اینکه گفته می‌شود در جریان یک رای گیری گروهی که بعد از انتشار خبر مرگ ملا محمد عمر صورت گرفته، ملا اختر محمد منصور به عنوان رهبر گروه طالبان انتخاب شده است. اما در عین زمان دیده می‌شود که یک بخش دیگر نیز ملا محمد رسول را به عنوان رهبر گروه طالبان معرفی کرده و مدعی اند که ملا اختر منصور رهبری گروه طالبان را عهده دار نمی‌باشد. به باور برخی از کارشناسان سیاسی همین تعدد رهبری نیز سبب گردیده است که چشم انداز گفتگو با طالبان چندان مطمئن نباشد. متعدد شدن خط رهبری گروه طالبان یکی از عمده ترین چالش‌ها در راستای دسترسی به صلح و وارد کردن این گروه به مذاکرات صلح می‌باشد. زیرا حتی با وارد شدن یکی از این حلقه‌ها این امکان وجود دارد که گروه دیگر از صلح و مذاکرات صلح استقبال نکند.
اما چیزی که می‌تواند باز هم امیدوار کننده باشد این است که طالبان حتی با تعدد گروه و متفاوت بودن حلقه‌های رهبری، می‌تواند از سوی پاکستان تحت فشار قرار گیرند و به روند مذاکرات صلح بپیوندند. از این رو ورود چین به تعامل مربوط به صلح و مذاکرات صلح افغانستان با توجه به نفوذی که این کشور بر پاکستان دارد، می‌تواند باعث امیدواری بیشتر گردد. اخیراً مقامات چینی در جریان سفر وزیر خارجه‌ کشور به بیجینگ گفته اند که از صلح در افغانستان حمایت می‌کنند و این می تواند امیدوار کننده باشد.
در رسانه‌های جمعی گزارش شده است که اخیراً در یک نشست خبری که بین وزرای خارجه‌ افغانستان و چین در بیجینگ پایتخت چین برگزار شده است، وانگ یی، وزیر خارجه آن کشور گفته که کشورش نقش میانجی را در روند صلح افغانستان ایفا می‌‌کند.
نکته قابل توجه این است که این مقام چینی از دولت پاکستان نیز خواسته است تا در روند صلح افغانستان نقش داشته باشد. مخاطب قرار گرفتن دولت پاکستان از سوی وزیر امور خارجه چین یکی از نکات قابل توجه است. به این دلیل که دولت پاکستان در صورتی که متمایل به همکاری به پروسه‌ی صلح افغانستان شود، به سادگی و سهولت می‌تواند گروه‌های متعددی که بنام طالبان فعالیت می‌کنند را وادار به پیوستن و وارد شدن به مذاکرات صلح کند. بسیاری از کارشناسان و آگاهان به امور سیاسی بدین موضع تاکید دارند که طالبان تحت تاثیر و حتی تحت حمایت سازمان استخباراتی پاکستان قرار دارد و سازمان استخباراتی اردوی پاکستان هر اراده‌ای را می‌تواند بر رهبران طالبان تحمیل کند. اگر چنین باشد در صورت همکاری پاکستان وارد شدن طالبان به مذاکرات صلح نیز کار چندان سختی نخواهد بود.
به نظر می‌رسد روی همین اهمیت است که آقای وانگ یی وزیر خارجه چین در کنفرانس خبری مشترک با صلاح‌الدین ربانی وزیر خارجه افغانستان در بجینگ علاوه بر اعلام آمادگی در کمک به مذاکرات صلح از سوی کشورش، از پاکستان نیز چنین درخواستی را مطرح کرده و خواستار همکاری این کشور شده است. وزیر خارجه چین گفته است که پاکستان نقش بی‌نظیری در مذاکرات صلح دارد. یکی از مهم ترین نقشی که پاکستان دارد، همان نقش تاثیرگذاری بر تصمیم گیری‌های اساسی گروه طالبان می باشد. اگر پاکستان با توجه به اینکه آرامش در افغانستان به سود منطقه است بخواهد طالبان را وادار به مذاکرات صلح کند، امیدواری‌ها برای دسترسی و دستیابی به امنیت و صلح افزایش پیدا می‌کند. ‌
سرخط‬ ورځپاڼه