دیوه افغان علمي خدمتونه او د افغان دولت بې تفاوتي


  • 4 کاله دمخه (21/09/2020)
  • علم ګل سحر
  • 1268

افغان ډاکټر او ژباړونکي اکرم ملکزي ته په دې وروستیو کې د ده د سترو علمي خدمتونو له امله د المان د دولت له خوا د المان د خدمت عالي دولتي مډال ورکړ شو. زموږ د هیواد دغه علمي شخصیت اکرم ملکزي ته دغه مهمه دولتي جایزه د الماني ـ پښتو مهم قاموس چې یو معیاري اثر دی، د تدوین له امله د روان کال د اکتوبر په اوومه نیټه ورکړل شو.
دخدمت اعلی مډال د آلمان تر ټولو مهمه دولتي جایزه ده چې یوازې هغو سترو شخصیتونو ته ورکول کیږي چې په کلتوري، سیاسي او اقتصادي برخو کې یې زیات خدمت کړی وی او مهمې لاس ته راوړنې ولري. دا ځل دغه ویاړ دافغانانو په برخه شو.او زموږ یوه علمي شخصیت اکرم ملکزي دغه ویاړ خپل وطن او خلکو ته ور وباخښه.
اکرم ملکزي خپل کاري ژوند د ژباړونکي او د جرمني ژبې د ښوونکي په توګه پیل کړ، ملكزي د کابل په اماني ليسه کې چې پخوا د «نجات» لیسې په نامه یادیدله او درسونه یې هم په آلماني ژبه و، زده کړې وکړې، له دې لیسې فارغ شو او سوکه سوکه یې آلماني ژبه زده کړه ، دوه کاله یې د ژباړونکي په توګه د پكتيا په پرمختیایي پروژه کې كار وکړ.
ملكزي په ۱۹۷۴ کال کې آلمان ته ولاړ هلته یې د مونشن په ښار کې د آلماني ژبې د ښوونکي په توګه په گويته انستيتوت کې په کار پیل وکړ. ملکزی هغه وخت بیرته افغانستان ته را نه غی او پریکړه یې وکړه چې هلته ژوند وکړي دا هغه وخت و، چې په افغانستان جګړه پیل شوې وه.
په آلمان کې ملکزي د طب په برخه کې لوړې زده کړې په ۱۹۸۴ کال کې بشپړې کړې خو پخوانی مسلک یې هم وساته، لکه څنګه چې دری نور کلونه یې د آلمان په محاکمو کې د ژباړونکي په حیث کار وکړ. په ۱۹۸۹ کال کې یې د خپلې ډاکټري پر پروژه کار پیل کړ او ترڅنګ یې د آلماني ـ پښتو د لغاتو فرهنګ لیکلو ته هم ملا وتړله.
ملکزي د همدغه کتاب د لیکلو په ویاړ د آلمان ستر عالي دولتي نشان ترلاسه کړ چې معمولآ د آلمان د جمهور ریس له خوا تصویبیږي.
ډاكتر ملكزي له ۱۹۹۶ میلادي کال راهیسي د طب په برخه کې کار کوي خو ورسره جوخت د علمي کتابونو په لیکلو هم بوخت دی، ملكزي د طبي اوطبيعي علومو فرهنگ هم لیکلی چې چاپ ته چمتو دی.
ملكزي په پام کې لري په راتلونکي کې د آلماني ژبې مهم ادبي آثار په پښتو وژباړي او ورسره افغاني اثار په الماني ژبه وژباړي.دی پلان لري چې د جرمني ژبې یو داسې جامع ګرامر ولیکي چې که له هرچا سره وي له ټولګي او ښوونکي پرته جرمني ژبه زده کړي.
الماني ـ پښتو قاموس یو علمي اثر دی تر زرو په زیاتو مخونو کې تدوین شوی دی، دا یو تشریحي قاموس هم دی د ځینو لغتونو تشریح یې د یوې لنډکۍ مقالې په اندازه دي.
ددغه اثر د نمانځنې او لیکوال ته د المان د اعلی دولتي مډال د ورکولو مراسمو ته د المان د جمهور ریس استازی ورغلی و او پخپله یې د المان دغه مهم عالي مډال د افغان ملکزي پر سینه وځړاوو.
د المان جمهورریس کریستین وولف د الماني ـ پښتو ډکشننري د خپریدو په مناسبت پخپل پیغام کې دغه قاموس د المان له تر ټولو مهم قاموس (دوودین) سره مقایسه کړې او هغه یې پښتو (دوودین) بللې ده،(دوو دین) قاموس د المان هغه مهم او جامع قاموس دی په هغه هیواد کې ډیر منلی دی، ټولې قانوني شخړې د همدې قاموس په مرسته هواریږي که څوک په محکمه کې سره جنجال ولري او د قانون د کومې مادې یا هم کومې کلیمې په تفسیر پوه نه شي نو دغه قاموس ته مراجعه کوي، دالمان دولت د افغان له خوا لیکل شوي قاموس ته په دومره لوی ارزښت قایل دي.
خو موږ او زموږ دولت په دې اړه چوپ دی او ددغه ستر ویاړ په مقابل کې یې تراوسه له انتظاره لیرې بې تفاوته چلند کړی دی. زموږ یو علمي شخصیت او زموږ په ژبه لیکل شوی اثر یوبل هیواد ستایي خو موږ بې اعتنا یو. په داسې حال کې چې تر المانیانو موږ دا ډول کتابونو ته اړتیا لرو .الماني ژبه دیوه ستر او پرمختللي هیواد ژبه ده، په الماني ژبه د فلسفي او ساینس او تیکنالوژي په برخه مهم او تلپاتې اثار لیکل شوي دي له بلې خوا په المان کې زموږ په لس ګونو زره مهاجرین ژوند کوي.جرمني هغه هیواد دی چې د افغانستان له خپلواکي وروسته یې له افغانستان سره تل ښه او صادقانه دوستي پاللې ده. الماني ژبه په لویدیځه اروپا کې د ډیرو ویونکو دلرلو او علمي اثارو دلرلو له حیثه مهمه ژبه ده،نو نسبت دوی ته موږ دې ته ډیره اړتیا لرو چې دا ډول ګډ کتابونه ولرو.په اوسني وخت کې د جګړې ځای سیاسي تفاهم او خبرو اترو نیولی دی، دغه اثر به د افغانانو او المانیانو ترمنځ د بحث او خبرو اترو زمینه مساعده او پراخه کړي.
زموږ دولت او خلکو ته په کار ده د خپل هیواد داسې علمي او وطنپال شخصیتونه ونازوي او هغوی نورو راتلونکو علمي کارونو ته وهڅوي.