سمسور

با اعلام این خبر اکنون خوش‌بینی‌ها نسبت به پیامدهای اقتصادی این پروژه در افغانستان بیش از پیش افزایش یافته است. قرار است با اجرای شدن پروژه تاپی، افغانستان سود بزرگی را بدست آورد. اجرایی شدن و بهره برداری از پروژه انتقال گاز ترکمنستان (تاپی) به کشورهای هند و پاکستان از طریق خاک افغانستان، نقش ترانزیتی کشور را در منطقه تثبیت می‌کند و بدین ترتیب، برای نخستین بار افغانستان می‌تواند یک پروژه بزرگ اقتصادی را جذب کند. به باور آگاهان امور اقتصادی، افغانستان نقش ترانزیتی مهمی در منطقه دارد و توافق بر سر جایگاه افغانستان از سوی کشورهای عضو تاپی، گواه این امر می تواند تلقی گردد.

از سویی هم وزارت معادن کشور از موافقت بر سر حق العبور کشورهای عضو پروژه انتقال گاز ترکمنستان (تاپی) از طریق خاک افغانستان به پاکستان و هند خبر داده است. بر اساس این خبرنامه، نمایندگان ارشد چهار کشور عضو این پروژه در نشستی در اسلام آباد با در نظر داشت قیمت جهانی گاز، حق العبور انتقال گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق خاک افغانستان را سالانه مبلغ 400 ملیون دالر تعیین کرده اند که با آغاز انتقال گاز از این خط شامل عواید دولت خواهد شد.

این درحالی‌ست که پروژه انتقال خط گاز ترکمنستان از طریق خاک افغانستان به کشورهای پاکستان و هند در ماه قوس سال 1389 توسط وزرای معادن، نفت و گاز چهار کشور به امضا رسید. پروژه مذکور با طول 1735 کیلومتر که مورد حمایت بانک توسعه آسیایی نیز می‌باشد، روزانه 3.2 ملیارد متر مکعب گاز طبیعی ترکمنستان را از طریق خاک افغانستان به ملتان پاکستان و شمال شرق هند منتقل می‌کند.

ترکمنستان یکی از کشورهای غنی از گاز و نفت آسیای میانه بوده و پروژه خط انتقال گاز این کشور، محور بسیاری از بازی‌ها و برنامه‌های اقتصادی و سیاسی طی چند سال گذشته بوده است. منابع غنی گاز این کشور، حداقل بیش از سه دهه محل پیچیده‌ترین معادلات اقتصادی و سیاسی در منطقه بوده و طرح‌ها و پروژه‌های زیادی برای انتقال گاز این کشور، باهم رقابت نموده است. خط انتقال گاز "تاپی" که گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان و پاکستان به هند وصل می‌کند، یکی از پنج طرح در مورد انتقال گاز این کشور می‌باشد.

طرح ترانس کاسپین که گاز این کشور را به ارپا انتقال می‌دهد، پروژه ترکمنستان - چین، پروژه خط لوله صلح، خط لوله "پی آی پی" از دیگر طرح‌ها و پروژه‌های انتقال گاز ترکمنستان می‌باشد که باهمدیگر رقابت می‌کند. در این میان، خط لوله گاز "تاپی" برای افغانستان اهمیت فراوان داشته و این پروژه بر بسیاری تحولات و روندهای سیاسی در کشور تاثیر داشته است.

در کنار این‌ها و با توجه به روند رو به افزایش جهانی شدن اقتصاد و شکل‌گیری حوزه‌های آزاد اقتصادی از یک طرف و گره خوردن توسعه به همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای از طرف دیگر، هیچ جای تردیدی را در مورد نقش با اهمیت همگرایی اقتصادی در توسعه اقتصادی باقی نگذاشته است.

با درک اهمیت این موضوع است که تقویت همگرای اقتصادی نقش برجسته‌ای در سیاست خارجی افغانستان دارد. دولت افغانستان بارها از همکاری های اقتصادی بین کشورهای منطقه سخن گفت و تلاش کرد تا گام های عملی در این راستا بردارد. به نظر می‌رسد که پروژه «تاپی» با گره زدن منافع اقتصادی چهارکشور درگیر با آن، گامی باشد در جهت افزایش اعتماد و همکاری های هرچه بیشتر اقتصادی، سیاسی و حتا امنیتی.

همچنان «تاپی» به دلیل خلق ملیون‌ها دالر عاید و فراهم کردن زمینه استخدام برای هزاران نفر در کشور، نقش موثری در رشد و توسعه اقتصادی افغانستان بازی خواهد کرد. افزایش عاید ملی و کاهش کسر بودجه دولت از یک طرف و تشویق تقاضای داخلی به دلیل خلق درآمد از طرف دیگر عواملی اند که می‌توانند در روند رشد سریع اقتصادی این کشور ممد واقع شوند.

با ان که افغانستان وابسته به کمک‌های خارجی می‌باشد اما اجرایی شدن پروژه «تاپی» گامی مهم در راستای خوداتکایی اقتصادی کشور و کاهش وابستگی مالی به کشورهای غربی به حساب می‌آید. بنابراین افزایش عاید ملی، افزایش استخدام، تقویت خوداتکایی اقتصادی و کاهش کسر بودجه دولت از جمله پارامترهای اند که توسط تطبیق پروژه «تاپی» برای کشور امکان پذیر می‌گردد و در نهایت فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشور را تقویت می‌کند. 

در کنار این‌ها افغانستان نیز می‌تواند گاز مورد ضرورت‌اش را از طریق این پایپ لاین به دست آورد. حداقل افغانستان می‌تواند از این پایپ لاین گاز مورد ضرورت ولایت‌های را که در مسیر انتقال این پایپ لاین قرار دارند، تأمین کند.

در کنار استفاده از گاز این پایپ لاین، افغانستان می‌تواند با استخراج منابع بزرگ گاز در کشور، مازاد گاز تولید شده داخلی را از طریق این پایپ لاین به بیرون از کشور انتقال دهد. این یک فرصت طلایی برای افغانستان می‌باشد که بتواند با استفاده از این پایپ لاین، گاز خود را به مارکیت‌های پاکستان و هند صادر کند.

سرخط‬ ورځپاڼه