سمسور

جنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول ریاست جمهوری که در پی اتهام آزار و اذیت جنسی احمد خان ایشچی چهارده ماه را به بهانه مداوای بیماری‌اش در پایتخت ترکیه بسر برد، به روز یکشنبه به کابل آمد. متاسفانه همزمان با برگشت این جنرال در نتیجه حمله انتحاری در میدان هوایی، بیش از شصت تن شهید و زخمی شدند.

برگشت جنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول ریاست جمهوری از چند جهت حاصل یک معامله سیاسی است. یک وجه این معامله سیاسی انتخابات پیشروی ولسی جرگه و مهم‌تر از آن انتخابات ریاست جمهوری بوده که قرار است اولی آن در همین سال و دومی آن در سال آینده برگزار شود. جنرال دوستم بانک رای است و بدون شک رای که او به نماینده‌گی از ازبک‌های شمال بدست می‌آورد، نقش تعیین کننده‌ای در پیروزی طرف انتخابات ریاست جمهوری دارد. رییس جمهور غنی در همان کمپاین‌ها به این موضوع پی برده بود و او را در کنارش گرفت. رییس جمهور غنی نمی‌خواست این بانک رای که در پیروزی تحول و تداوم نقش بازی کرده، از وطن دور باشد؛ ولی فشارهای جامعه جهانی، دسیسه‌های پشت پرده در غیابت این چهره پر نفوذ و نفوس و تطبیق پروژه‌های بیرونی؛ وی را وادار ساخت تا به دوری این رهبر ازبک‌ها کارت سبز بلند کند.

از شواهد و قراین برمی‌آید که حکومت افغانستان و طالبان به فرمایش بیرونی‌ها صلح خواهند کرد و برای رسیدن به آن نزدیک شده اند. در این چنین شرایط حضور جنرال عبدالرشید دوستم و شمولیتش در این پروسه امریست لازمی تا به آن مشروعیت بخشیده شود. صلح مساله‌ای است که جنرال دوستم حین سخنرانی در صدارات آنرا اولویت حکومت دانسته و برای فرجام نیکوی آن وعده همکاری را سپرد.

وجه سومی که دلیل بازگشت جنرال به کشور پنداشته شده، موافقت متحدین خارجی به ظاهر استراتیژیک حکومت وحدت ملی بوده است. جامعه جهانی که زمانی به تامین عدالت تاکید داشتند و از احمد خان ایشچی حمایت می‌کرد، امروز او را قناعت داده که از پیگرد عدلی و قضایی دست کشیده و به فیصله جرگه قومی تن دهد.

این از دلایل اساسی برگشت جنرالی بود که یکبار طیاره حاملش که یک ساعت تمام بر فراز آسمان مزار شریف در پرواز بود، اجازه پرواز را دریافت نکرد.

دوستم دست کدام جناح را می‌گیرد؟

عطا محمد نور، محمد محقق، احمد ضیا مسعود و چند چهره دیگر که در حکومت هستند و یا هم رانده شده اند، در مراسم استقبال از جنرال دوستم در میدان هوایی بین‌المللی حامد کرزی برعکس واقعیت چنان خوش به نطر می‌رسیدند که گویی برگشت معاون اول ریاست جمهوری حاصل ضدیت وشرارت آنان با حکومت است. این چهره‌ها بدانند، در حدی نیستند که از عهده این کار برآیند. از اینرو، معلوم است که حکومت در صدر آن رییس جمهور زمینه برگشت جنرال را مساعد ساخته است. از اینرو، آنکه نان دهد؛ فرمان دهد. براین اساس معلوم است که جنرال دوستم از روی محبتی که در حق او روا داشته شده، جناح رییس جمهور را خواهد گرفت و او را با معاونیت اول برای خود، به قدرت خواهد رساند.

برگشت جنرال چه تاثیراتی خواهد داشت؟

این جنرال که در تبعید خودخواسته بسر برد، در سخنرانی‌اش در جمع هواداران خود در صدارت به چند مورد اشاره کرد. او گفت، آمده است تا یکجا با رییس جمهور غنی به امور دولت رسیده‌گی نماید، پروسه صلح را به موفقیت برساند، در انتخابات پیشروی پارلمانی وهمچنان ریاست جمهوری نقش بارزی ایفا نماید. از سخنان دیگر او ناعادلانه خواندن قضیه بازداشت نظام‌الدین قیصاری بوده به آنعده نیروهای امنیتی و دفاعی که این قوماندان ملیشه را دستگیر کرده و دست نگهبانانش را در عقب بسته بودند، به محاسبه هشدار داد.

از اینکه جنرال دوستم در سخنرانی‌اش از صلح حمایت کرد و در این خصوص وعده همکاری را سپرد، کار خوبی کرده است، اما در صورت تحلیل و تجزیه بیانات او پیرامون موضوعات مختلف به خصوص هشدار به بازداشت کننده‌گان نظام الدین قیصاری و نکهبانانش پیداست که او هنوز هم از زورگویی خود نمانده است. او هنوز قلدر است، او هنوز به قانون احترام نمی‌گذارد و تا هنوز به دموکراسی باورمند نشده است. او بدنه از وجودش را که در سنگرهای داغ مصروف تامین امنیت است، تهدید می‌نماید. با این حساب، او به زورگویی خود در آینده نیز ادامه خواهد داد.

جنرال در خلال صحبت‌‎هایش به معترضان هدایت پایان تظاهرات و بازگشایی بنادر مسدود شده را داد. هواداران دوستم در گذشته نیز از او پیروی کرده اند و اینبار هم می‌کنند. با آمدن او اعتراضات خاتمه می‌یابد، چندی بعد نظام الدین قیصاری از بند رها می‌شود و به خصوص قضیه اذیت و آزار جنسی احمد خان ایشچی در نتیجه یک فیصله جرگه قومی پایان خواهد یافت.

آمدن او در کشور از شدت ناامنی نمی‌کاهد، ولی از صلح احتمالی حمایت خواهد کرد و در آن شمولیت قوی خواهد داشت. در کنار آن، هیاهوی میدان سیاست آرام خواهد گرفت و دوباره وارد کارزار انتخاباتی خواهد شد.