سمسور

اما سوال این‌جاست که همکاری‌های آذربایجان برای افغانستان از چه اهمیتی برخوردار است؟ اهمیت همکاری ترانزیتی بین افغانستان و آذربایجان را می‌توان از چند دید مورد بررسی قرار داد:

اولاً: این همکاری برای افغانستان این امکان را فراهم می‌سازد تا تولیدات خود را به بازارهای جهانی عرضه کند. نقش بازار در رشد اقتصادی کشورها هم از لحاظ تیوریک و هم از لحاظ تجربه‌ی عملی کشورها دارای اهمیت فوق‌العاده است. به‌لحاظ تیوریک، بازارها زمینه ساز تقسیم کار، افزایش تخصص، نوآوری، گسترش تجارت، تحرک منابع و عوامل تولید، تخصیص اقتصادی منابع و در نهایت سبب رشد اقتصادی می‌شود. 

تمامی علمای اقتصادی از آدام اسمت تا علمای معاصر همه اتفاق نظر دارند که موجودیت بازارهای وسیع و منظم یکی از عمده‌ترین عوامل رشد اقتصادی جوامع است و به این باور اند که به هر اندازه‌ای که بازارها وسعت و انسجام بیشتر پیدا کنند، به همان اندازه به جریان رشد اقتصادی سرعت بیشترمی‌بخشد.

تجارب عملی کشورهای صنعتی نیز گواه این واقعیت است که هر کشوری که به بازارهای بزرگتر و منسجم دسترسی داشته باشد، رشد اقتصادی سریع‌تر را تجربه کرده است. 

به‌طور نمونه انگلستان در قرن هجده به این خاطر بسیار سریع رشد کرد که بازارهای وسیع آلمان و فرانسه را در اختیار داشت. اما همین‌که دسترسی‌اش به بازارهای آلمان و فرانسه به دلیل رشد صنایع داخلی این کشورها محدود شد، سرعت رشد اقتصادی در این کشور به کندی گرایید تا در نهایت مجبور شد برای حفظ رشد اقتصادی خود به مستعمره جویی متوسل شود.

بدون شک یکی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی کشورهای مانند چین، ایالات متحده، جاپان، آلمان، هند و... دسترسی به بازارهای وسیع داخلی و یا دسترسی به بازارهای خارجی است. لذا از آن‌جا که همکاری آذربایجان زمینه را مساعد می‌سازد تا تولیدات داخلی افغانستان به آسانی در مارکیت‌های جهانی عرضه شود، تأثیر مستقیم بالای رشد اقتصادی کشور خواهد داشت.

ثانیاً: این همکاری سبب می‌شود که اقتصاد افغانستان از انحصار غیر انسانی پاکستان رهایی یابد. افغانستان کشوری است محاط به خشکه، در مراوات تجارتی خود با جهان نیازمند استفاده از خاک کشورهای همسایه می‌باشد. در گذشته بیشترین قسمت ارتباطات تجارتی افغانستان با جهان از طریق خاک پاکستان صورت می‌گرفت. اما مقامات حکومت پاکستان با درک این مطلب که افغانستان ناگزیر به استفاده از خاک آن کشور برای روابط تجارتی خود با جهان است و راه دیگر به عنوان بدیل مناسب پیش روی افغانستان قرار ندارد، با سوء استفاده از این ناگزیری برای امتیازگیری و تحت فشار قرار دادن حکومت و مردم ‌ما هر زمان خواست بنادرش را بر روی تجار افغان بست و اموال تجار افغان را ماه‌ها متوقف ساخت، هر زمان که خواست تعرفه‌های گمرکی بر اموال صادراتی افغانستان را چند برابر افزایش داد، بسیاری اوقات پیمان‌های تجارتی که با افغانستان داشت نقص کرد، مسئولین امنیتی پاکستان با رشوت‌ستانی‌ها و اخاذی‌های بی‌مورد اسباب آزار و اذیت تجار افغان را فراهم ساخت، این عملکردهای حکومت پاکستان نه تنها که خسارات شدید و جبران ناپذیر را به افغان‌ها وارد ساخت، بلکه بزرگترین موانع را در برابر رشد اقتصادی کشور ما نیز ایجاد کرد. همکاری‌های ترانزیتی آذربایجان زمینه را برای افغانستان مساعد می‌سازد تا اقتصاد خود را از انحصار غیرانسانی پاکستان نجات دهد.

ثالثاً: باز شدن راه ابریشم در کل و همکاری‌های آذربایجان به شکل خاص گام بزرگ در قسمت همکاری‌های اقتصادی منطقوی به شمار می‌آید. گسترش همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای منطقه آغازی است برای آزاد سازی بنادر، تشدید روابط تجاری بین کشورها، ادغام و وابستگی بیشتر بازارها در منطقه، استفاده‌ی اقتصادی و مناسب از فرصت‌ها و منابع اقتصادی در سطح منطقه، افزایش حجم مبادلات تجاری بین کشورها که از یک سو به مثابه فرصت است تا کشورهای منطقه برای رسیدن به رشد اقتصادی، بلند رفتن سطح زندگی و بهبود اوضاع اقتصادی از آن استفاده کنند. از سویی دیگر همکاری‌های اقتصادی همیشه زمینه را برای گسترش همکاری‌های سیاسی، کاهش تنش‌های امنیتی و سیاسی و تأمین ثبات دراز مدت در منطقه فراهم می‌سازد.

 لذا بر دولت افغانستان است تا با طرح پلان اقتصادی منسجم و برنامه‌ریزی دقیق در راستای استفاده از این فرصت‌های پیش آمده برای رشد و همگرایی اقتصادی، از یک سو برای بهبود وضعیت اقتصادی و آوردن تغییر در دسترخوان مردم و از سویی دیگر در خلاصی مردم از سوء استفاده‌ها و احتیاج به پاکستان  حد اعظمی استفاده را ببرد. 

سرخط ورځپاڼه