- 4 کاله دمخه (21/09/2020)
- محمد هاشم قیام
- 1264
گرچه با خارج شدن شهر کندز مرکز ولایت شمال شرقی کندز از دست نظامیان وابسته به گروه طالبان، جنگ در شمال شرق کشور با برتری نظامی دولت همراه شده است و می‌توان گفت که برتری دولت در جنگ‌های شمال شرق کشور تثبیت شده است؛ اما در عین زمان با توجه به دست به دست شدن برخی از ولسوالی‌ها در این زون کشور بین طالبان و دولت می‌توان گفت که هنوز هم تسلط کامل دولت بر زون شمال شرق کشور تثبیت نشده است و این زون و یا حد اقل نقاطی در این زون در معرض تهاجم و حتی تسلط مخالفان مسلح دولت افغانستان قرار دارد.
از یکسو نیروهای دولتی افغانستان توانسته اند کنترول ولسوالی دشت‌ارچی مربوط به ولایت کندز را از کنترول طالبان خارج کنند که نشان دهنده برتری دولت در این زون می‌باشد؛ اما از سوی دیگر گزارش شده است که افراد مسلح وابسته به گروه طالبان توانسته اند ولسوالی درقد در نواحی مرزی با تاجیکستان در ولایت تخار را تحت تصرف خود قرار دهند.
این نشان می‌دهد که هنوز هم بخش‌هایی از زون شمال شرق کشور در معرض تعرض و تسلط افراد مسلح وابسته به گروه طالبان قرار دارد.
اما چیزی که مهم تر از اصل جنگ می‌باشد، وضعیت حقوق شهروندی شهروندانی است که در گیر و دار این جنگ در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
گرچه می‌توان گفت که دست به دست شدن مناطق و سنگرها در جنگ یکی از اصول طبیعی جنگ می‌باشد. این اصل جنگی در تمامی جنگ‌ها به مشاهده رسیده است. به میزان توانایی نظامی به شمول توانایی تهاجمی و یا تدافعی، طرفین جنگ می‌توانند سنگرهای بیشتری را از کنترول رقیب خارج کرده و تحت کنترول خود در بیاورد.
اما آنچه که بسیار اهمیت دارد این است که در این دست به دست شدن‌ها، وضعیت آسیب رسی به مردم و کسانی که درگیر جنگ نبوده و ناخواسته در معرض آسیب‌های جنگی قرار در چه وضعیتی قرار می‌گیرد.
دولت افغانستان به عنوان مدعی حاکمیت بر این سرزمین این مسوولیت را دارد که متوجه میزان آسیب رسی به شهروندان غیرنظامی در منطقه‌های جنگی باشد.
در جریان جنگ کندز نیز از سوی مقامات نظامی هر از گاهی اعلام می‌شد که نیروهای دولتی در تلاش است که به غیر نظامیان آسیب نرسد.
البته هدف قرار گرفتن یک مرکز صحی غیر نظامی در این جنگ باعث شد تا سوالات جدی در رابطه به میزان آسیب رسی غیر نظامیان حتی از سوی دولت نیز مطرح گردد.
اما سوال جدی این است که رهبری گروه طالبان تا چه اندازه نسبت به حقوق شهروندی شهروندانی که در معرض آسیب های جنگی قرار می‌گیرند و به عبارت ساده تر جنگ در محل زیست آنان رخ می‌دهد، حساس می‌باشد. این یکی از جدی ترین سوالی است که در نزد هر شهروند این کشور موجود می‌باشد. البته واضح است که اصلی‌ترین آرزوی تمام مردم این سرزمین این است که صلح جای جنگ را بگیرد و به جنگ در افغانستان نقطه پایان گذاشته شود.
انتظار مردم این است که هم دولت تلاش‌های خود در پیدا کردن راه خاتمه دادن به جنگ مضاعف و مفید سازد و هم رهبری گروه طالبان به صلح و دسترسی به اهداف خود از راه‌های سیاسی تمایل پیدا کنند.
اما تا زمانی که این مهم محقق نشده است و جنگ به عنوان برنامه اصلی است باید به حق و حقوق شهروندی شهروندان از سوی هر دو جانب جنگ احترام گذارده شود.
اخیرا ملا اختر محمد منصور رهبر گروه طالبان به نیروهای تحت امر خود دستور داده است که از استخدام نوجوانان در جنگ خودداری کنند و از ویران کردن دارایی‌های عمومی مانند پل‌ها، ساختمان‌‌های مکاتب، شفاخانه‌ها و بندهای آب خودداری کنند. رهبر گروه طالبان تاکید کرده است که سود تاسیسات عمومی به مردم افغانستان می‌رسد و نیروهای نظامی طالبان باید بگذارند که از این تاسیسات به مردم منفعت برسد و مردم بتوانند از این دارایی‌ها سود ببرند.
اگر مفاد این دستور از سوی نیروهای طالبان نیز رعایت شود، بسیار خوب خواهد بود؛ اما انتظار جدی که وجود دارد این است که رهبری طالبان علاوه بر دستور دهی در حفظ دارایی‌های عامه، این دستور را نیز صادر کند که پیروانش در جریان جنگ از آسیب رساندن به غیر نظامیان و مردمی که در درگیری‌های نظامی شامل نیستند نیز خود داری کرده و به حق حیات آنان احترام بگذارند.
بسیار واضح است که دارایی‌های عامه با وصف با ارزش بودن خود نمی‌توانند با ارزش حق حیات مردم برابری کنند.
از این رو خوب است که به حق حیات و هم چنین حق آسایش مردم و آرامش روانی مردم نیز از سوی رهبری گروه طالبان اهمیت داده شود تا جنگ باعث و بانی قتل و کشتار غیرنظامیان و همچنین ایجاد آسیب های روانی و روحی بر مردم نگردد.
سرخط ورځپاڼه