سمسور

رهبران سیاسی و مذهبی تهران تأکید کردهاند که آنها از این اقدام "خودانگیختۀ" مهاجرین افغان مقیم ایران استقبال نموده و آنها را تا رسیدن به "درجۀ رفیع شهادت" مورد حمایت قرار میدهند. این در حالی است که بعضی گزارشها حاکی از آن است که تهران، پیش از شروع درگیریها میان جنگجویان داعش و نیروهای دولتی سوریه، برخی از مهاجرین افغان را برای سرکوب مخالفان اسد به خاک سوریه اعزام کرده است.

افغانهای مهاجر مقیم ایران در قالب گروه موسوم به "لشکر فاطمیون" به حمایت از رژیم بشاراسد برای مقابله با گروه داعش و گروههای مخالف دولت وی در سوریه اعزام میشوند. فرماندهی این افراد را سپاه پاسداران ایران به عهده دارد. تهران میگوید که هدف از اعزام مهاجرین افغان در جنگ سوریه، دفاع از "ارزشهای دینی" و "حراست از اهل بیت حضرت رسول اکرم" است. به گفتۀ مقامات تهران، ماموریت افغانهای مهاجر مقیم ایران در جنگ سوریه، "ماهیت اعتقادی و دینی" دارد. از دید آنها، کسانی که برای دفاع از "حرم حضرت زینب" میجنگند، "مجاهد" هستند و در صورت کشته شدن به "درجۀ رفیع شهادت" نایل میشوند.

مقامات سیاسی و مذهبی ایران همچنین استدلال میکنند که آنها به دلیل آنکه مسوولیت دارند از خانوادۀ پیامبر اسلام حفاظت کنند، نمیتوانند مانع رفتن افغانها در جنگ سوریه شوند. به گفتۀ این مقامات، عشق افغانهای استشهادی به دین و "آل الله"، انگیزۀ اصلی آنها برای نبرد در برابر داعش است. همچنین مقامات ایران استدلال کردهاند که این کشور برای اعزام مهاجرین افغان در جنگ سوریه تا اکنون از هیچگونه تطمیع و اجبار کار نگرفته است.

جامعة المصطی العالمیه که یک نهاد آموزشی و پژوهشی در بخش علوم انسانی و اسلامی است و برای آموزش متقاضیان غیرایرانی این علوم در قم فعالیت دارد، کانون اصلی تصمیمگیری و محل سازماندهی مهاجرین افغان برای اعزام در جنگ سوریه است. در این مرکز آموزشی و پژوهشی، افغانها از سالهای طولانی مشغول آموزش اند. آنها در این مرکز، علوم اسلامی و انسانی را با گرایش و قرائت ویژۀ ایرانی فرا میگیرند و پس از پایان تحصیل مأموریت دارند به عنوان مبلغ ارزشهای دینی و اسلامی با قرائت ایرانی در کشورهای مختلف جهان ایفای نقش کنند.

ایرانیها در حالی از جنگ استشهادی افغانها برای دفاع از حرم حضرت "زینب" در سوریه سخن میگویند و نقش ایران در ترغیب و تطمیع آنها را تکذیب میکنند که رهبران این کشور با تمام قوت تلاش دارند تا بشاراسد در قدرت باقی بماند. از سوی دیگر، آنها با صراحت گفتهاند که بعضی از افغانها در ترکیب "لشکر فاطمیون"، کسانی هستند که قبلاً در جنگ موسوم به "دفاع مقدس" در کنار ایرانیها جنگیدهاند. "دفاع مقدس"، عبارتی است که ایرانیها درمورد جنگ هشت سالۀ ایران و عراق در دهۀ شصت خورشیدی به کار میبرند. در این جنگ، بیش از 200 هزار افغان کشته شدهاند.

با بررسی این اظهارات و موضع ایران در مقابل اوضاع سوریه، این نتیجه به دست میآید که تهران تلاش دارد با تفسیر گمراهکننده از ماهیت ماموریت مهاجرین افغان در جنگ سوریه، افکار عمومی را به سمت دیگری منحرف کند. تهران میکوشد وانمود کند که ایران از گزینۀ "تبلیغ"، "ترغیب"، "تطمیع" و "اجبار" برای سربازگیری و اعزام افغانها در جنگ سوریه کار نمیگیرد و این خود افغانها اند به دلیل محبت و عشق مهارناپذیری که نسبت به اهل بیت دارند، روانۀ میدانهای جنگ شدهاند. در حالی که اعتراف به این نکته که بعضی از اعضای "لشکر فاطمیون" کسانی اند که قبلاً در "دفاع مقدس" سهم فعالی داشتهاند، گذب بودن این ادعا را ثابت میکند. به همین ترتیب، موضع ایران در قبال جنگ سوریه هم نشانگر آن است که تهران صرفاً برای بقای اسد در قدرت میاندیشد و طرح موضوع "دفاع از حرم زینب و کیان دین" در سوریه، شعاری بیش نیست. 

واقعیت مسأله این است که ایران نمیخواهد بپذیرد که در جنگ سوریه از ناگزیریهای افغانهای مهاجر بهرهبرداری ابزاری میکند. "استشهادی" خواندن و "مجاهد" دانستن افغانهای در حال جنگ و توجیه دینی از نقش آنها در جنگ سوریه، سرپوشهایی است که تهران بر رفتارها و نیات ضدبشری خود در مقابل مهاجرین افغان در قضیه سوریه میگذارد.

البته امکان دارد بعضی از افغانهای مهاجر زیر تبلیغات سنگین رهبران مذهبی ایران و بدون آگاهی از نیات پنهان این کشور در قبال جنگ سوریه، "جامۀ شهادت" پوشیده باشند، ولی این قماش از مهاجرین بسیار اندک و انگشتشمار میباشد. اکثریت افغانهای مهاجری که فعلاً در صحنههای جنگ در سوریه حضور دارند، کسانی هستند که با اجبار و تطمیع مالی از سوی ایران به این جنگ اعزام شدهاند. پیش از آنکه داعش خطری برای حرم حضرت زینب تلقی شود، آنها در کنار سربازان وفادار به دولت اسد در برابر مخالفان وی در حال جنگ بودند. این نکته در کنار مواردی که فوقاً تذکر رفت، ثابت میسازد که افغانهای مهاجر مقیم ایران نه به دلیل عشق به "کیان دین" بلکه زیر فشار رهبران سیاسی و مذهبی ایران برای منافع تهران و بقای رژیم اسد در قدرت، با مخالفان این رژیم میجنگند.

دولت افغانستان در این میان مسوولیت دارد با جانب ایران وارد مذاکره شده و برای جلوگیری از اعزام اجباری افغانها در جنگ سوریه تصمیم واقعبینانه اتخاذ کند. همچنین سازمان ملل و نهادهای مدافع حقوق بشر مکلفیت دارند برای جلوگیری از نقض حقوق مهاجرین افغان در ایران، این کشور را زیر فشار قرار دهد. برای ایران از آن جایی که سالانه میلیونها دالر از سازمان ملل به دلیل میزبانی از مهاجرین افغانستان به دست میآورد و طبق معاهدات بینالمللی مکلف به رعایت قانون مهاجرت است، برازنده آن است از ناگزیریهای مهاجرت بهرهبرداری سیاسی نکند و افغانهای بیگناه را به کشتن ندهد. این توصیهها اگرچه بارها تکرار شده است، ولی این بار حساسیت موضوع میطلبد تا جلو هرگونه سوء استفاده از مهاجرین افغان در ایران گرفته شود و روند اعزام اجباری آنها در جنگ سوریه هرچه عاجل توقف داده شود.

سرخط‬ ورځپاڼه