سمسور

منبع: وال استریت ژورنال

ترجمه: زهرا نادر

پاکستان به حمایت خود از طالبان ادامه می‌دهد و دوباره افغانستان را می‌گذارد که به هند چشم داشته باشد. روند پیچیده‌ای از روابط در جنوب آسیا در حاشیه نشست تغییر اقلیم در پاریس قابل مشاهده بود. نواز شریف، صدراعظم پاکستان با اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان دیدار کرد. مساله قابل توجه دیگر این بود که نواز شریف با ناندرا مودی، صدراعظم هند نشست، در زمانی که هیچ گفتگوی رسمی بین دو کشور صورت نگرفته است.

به عنوان یک نتیجه آشکار، مشاوران امنیت ملی هر دو کشور (پاکستان و هند) روز یک شنبه در بانکوک دیدار کردند و پس از آن خبرهایی شنیده شد که وزیر خارجه هند هفته جاری برای اشتراک در نشستی منطقوی راجع به افغانستان به پاکستان می‌رود.

این‌ها علایم‌هایی هستند که نشان می‌دهد هند زیر رهبری مودی، حضور خود را در مسایل خارجی بروز می‌دهد که گسترش فضای استراتژیک برای هند جهت مانور دادن در جنوب آسیا و فراتر از آن را به دنبال دارد.

آقای غنی سال گذشته پس از پیروزی در انتخابات به پاکستان رفت، حتی به قیمت دشمنی با هند، اما این کار آن قدر که آقای غنی امیدوار بود، نتیجه نداد. اردوی پاکستان هرگونه تلاشی برای بهبود روابط را با شکست مواجه کرد و به حمایتش از طالبان ادامه داد. پس از یک سلسله حملات مرگبار تروریستی در افغانستان در سال جاری، آقای غنی حرف‌های نگفته‌اش را بیرون ریخت. او گفت "ما به صلح امیدوار بودیم، اما جنگ علیه ما از خاک پاکستان اعلام شده است............ کمپ‌های آموزش انتحاری و امکانات ساخت ماین برای هدف قرار دادن و قتل مردم بیگناه ما هنوز فعالیت می‌کنند، همان‌طور که در گذشته فعالیت می‌کردند در پاکستان".

سکوت چند ساله حکومت پاکستان در رابطه به مرگ ملامحمد عمر، رهبر سابق طالبان و ناتوانی‌اش برای مهار تروریزم، میان خالی بودن ادعای پاکستان برای میانجی‌گری صادقانه میان حکومت افغانستان و طالبان را آشکار کرد. با قدرت‌گیری مجدد طالبان و تصرف کندز به دست این گروه در ماه سپتامبر، باعث شد که آقای غنی به سیاست سلف خود (آقای کرزی) مبنی بر درگیر کردن هند با مساله افغانستان باز گردد.

ماه گذشته هند به بهره‌برداری از توافقنامه همکاری استراتژیک خود با کابل که سال 2011 امضا شده بود، با این تصمیم که چهار طیاره جنگی Mi-25 ساخته روسیه را در ماه جنوری سال 2016 به نیروهای امنیتی افغانستان بدهد، آغاز کرد. این تصمیم نشان دهنده یک تغییر قابل توجه است، زیرا دهلی نو همواره از دادن سلاح‌های مرگبار به افغانستان خودداری می‌کرد. کمک‌های هند به به ارایه وسیله حمل و نقل برای نظامیان و طیاره‌های غیر نظامی و همچنین آموزش سالانه 1000پرسونل نظامی افغان محدود بوده است.

آخرین فشارهای کابل بر پاکستان درست زمانی صورت گرفت که اسلام آباد به خاطر دیپلماسی پرانرژی مودی در منطقه و جهان، به حاشیه رانده شده بود. رهبر هند سایر کشورها را واداشت تا کشورهای تربیت کننده تروریزم را منزوی کنند و در سایه ظهور گروه دولت اسلامی (داعش)، هشدارهای او طنین ‌نداز شد.

آقای مودی حتی امارات متحده عربی که از متحدان نزدیک پاکستان است را متقاعد کرد که در این مساله از هند حمایت کند و با آن‌ها در یک بیانیه مشترک در مخالفت با تروریزم "در هر شکل و مظاهر آن، در هر کجا و توسط هر کسی که انجام شود" و "درخواست از تمام کشورها به خاطر رد و کنار گذاشتن تروریزم در استفاده علیه کشورهای دیگر، از بین بردن زیر ساخت‌های تروریزم و به عدالت کشاندن عاملان تروریزم" بایستد.

آقای مودی همچنین به دنبال همکاری‌های بیشتر ضد تروریزم با چین است، جایی که زنگ خطر برای حمایت از افراط‌گرایان ایغور از پاکستان به صدا درآمده است. با وجود بی اعتمادی‌های استراتژیک، دهلی نو و بجینگ به تازگی توافق کرده‌اند که اطلاعات شان در رابطه به تروریزم را تبادله کنند.

پاکستان- یا حداقل رهبری غیرنظامی آن این تندی را احساس کرده‌اند. صدارعظم پاکستان به افغانستان از صداقت اسلام آباد در کار به عنوان "دو کشور برابر و مستقل" اطمینان داده است. آقای شریف هفته گذشته تمایل‌اش را برای گفتگو با هند "بدون پیش شرط" ابراز کرد.

هر دو کشور، دهلی نو و کابل محتاط هستند. مرکز واقعی قدرت پاکستان- یعنی سازمان پیچیده نظامی اطلاعاتی آن- مثل همیشه سخت‌گیر است و با استناد به دلایل امنیتی، رفتن موترهای لاری افغانستان از مسیر پاکستان به هند و بازگشت از مسیر واگه را رد کرده است. از سویی هم افغانستان با رد درخواست پاکستان مبنی بر دسترسی این کشور به تاجیکستان از راه افغانستان، به اسلام آباد پاسخ گفته که این مساله منجر به شکست مذاکرات دو جانبه تجاری این دو کشور شده است.

ذهنیت ضرب صفر اردوی پاکستان همچنین به عنوان بزرگ‌ترین سد راه رفاه اقتصادی جنوب آسیا است. تا زمان تغییر این رویکرد، پروسه صلح- میان حکومت افغانستان و طالبان یا میان اسلام آباد و دهلی نو- همچنان در جریان باقی خواهد ماند.

‫‏سرخط‬ ورځپاڼه