چندین ماه قبل از انتخابات نگارنده طی مقاله ای تحت عنوان " انتخابات محدود و یا لویه جرگه وسیع" که در تعدادی از ویب سایتها به نشر رسید نظرشخصی ام را منحیث یک افغان در مورد برگزاری انتخابات کشورارائه و در آن وقت این قلم بعلت مشکلات امنیتی درکشوربعوض تدویریک انتخابات پرهزینه ولی محدود که درآن تنها فیصدی کوچکی ازهموطنان ما قادر به اشتراک باشند، همان راه حل سنتی را که پدران و نیاکان ما در همچوحالات به آن متوصل میشدند یعنی تدویر یک لویه جرگه وسیع را درکابل تحت نظارت ناظران بیطرف و پوشش زنده تلویزیونی که افغانها وهمه جهانیان درسراسر جهان نظاره گر آن باشند برای کشوری فقیری چون افغانستان راه مناسب و سهل دانسته، البته استدلال بنده در آنوقت احتمال تلفات سنگین انسانی در جریان انتخابات،هزینه بالای مالی و شرایط پیچیده امنیتی کشور بود که مانع سهمگیری اکثریت هموطنان ما در انتخابات خواهد شد.
بهر حال هفته ها و ماه ها سپری شد و آمادگی ها ی لوژستیکی برای تدویر انتخابات ریاست جمهوری و شورا های ولایتی از طرف ارگانهای ذیربط همچنان ادامه یافت شاید طرح و پلان چنان بود که تحت هرگونه شرایط و اوضاع امنیتی درکشورانتخابات انجام پذیرد و سرانجام بتاریخ ۲۹ اسد مطابق با ۲۰ اگست درشرایطی انتخابات برگذار گردید که در پانزده ولایت کشور گروه های مخالف مسلح مراکز رای دهی را مورد حملات قرار داده ، براساس گزارشها تنها درشهرلشکرگاه ۲۰ راکت در روز انتخابات در نزدیک یک مرکز رای دهی اصابت و در اثر آن یک طفل مقتول ویک تن دیگر جراحت برداشت، همچنان براساس گذارش کمیسیون انتخابات در ولایت غزنی ازجمله ۴۰۵ مرکز رای دهی صرف ۳۷۲ مرکزفعال و بقیه نسبت مشکلات امنیتی قادر به فعالیت نگردید، اکثر راه های اینولایت در روز انتخابات بوسیله مخالفین مسلح ماین گذاری گردیده بود ، در خوست ۱۳ مرکز بنابر ملحوظاتی امنیتی نتوانست بوظیفه خویش ادامه دهد، در ولسوالیهای مانوگی، چپه دره ولایت کنر حملات راکتی گروه های مخالف در تمام روز ادامه داشته و مانع اشتراک اهالی این مناطق در انتخابات گردید.
پروسه انتخابات در ولایات قندهار زابل پکتیا، پکتیکا، و نورستان نیز با مشکلات جدی همراه بود از مجموع ۷۵ نفری که در ولسوالی دهانه ولایت هلمند برای اشتراک در انتخابات ثبت نام نموده بود تنها ۵۰ نفر آن عملا در رای دهی اشتراک نموده، ورقه های رای دهی به این ولسوالی که تا چند هفته قبل در تصرف طالبان بود فقط در بعد از ظهر روز رای دهی بوسیله هلی کوپتر انتقال و در نتیجه تعدادی ازاهالی این ولسوالی در رای دهی شرکت نمودند.
هرچند در ولایات شمال کشور مشکلات امنیتی کمتر از مناطق جنوب و شرق کشور بود ولی جریان رای دهی در شمال
کشور نیزبهیچوجه عاری از مشکلات نبود، در اولین ساعات رای دهی قوماندان څارندوی بغلان مرکزی هنگام برگشت از یک مرکز رای دهی مورد حمله مخالفین قرار گرفته با یک محافظ خویش بقتل رسید.
ولایت کوهستانی بدخشان از جمله معدودی مناطق کشور بود که در آنجا مشکلات امنیتی نسبت به سایر نقاط کشور کمتر وجود داشته ولی آنچه باعث گردید اهالی این مناطق نتوانند در انتخابات اشتراک نمایند نه مشکلات امنیتی بلکه کوهستانی بودن این مناطق بود که سد راه اشتراک اهالی آنجا در انتخابات گردید زیرا کمیسیون انتخابات آنولایت نتوانست مواد مورد ضرورت را به اسرع وقت به ناحیه پامیر و نواحی مرتفع آنجا انتقال و در نتیجه صد ها خانواده در ناحیه پامیر بدخشان نتوانستند درانتخابات اشتراک نمایند در سایر مناطق کوهستانی کشور چون نورستان و کنر نیزبعلت صعب العبور بودن آن مناطق یکعده از هموطنان ما از اشتراک در انتخابات محروم شدند.
با چنین وضعیتی که مشکلات امنیتی در مناطق جنوب و شرق و کوهستانی بودن اراضی درمرکز و شمال شرق کشور دست به هم داده هزاران هموطن ما را از اشتراک در انتخابات محروم نموده جریان رای دهی انتخابات ریاست جمهوری و شورا های ولایتی ساعت ۸ صبح روز ۲۰ اګست آغاز و به ساعت پنج عصر همان روز پایان یافت.
براساس گزارش های رسمی در جریان انتخابات از سه هزار عراده وسیله نقلیه ماشینی ( موتر) سه هزار راس وسیله نقلیه جاندار ( الاغ و اسپ) و سه بال هلیکوپتر جهت حمل و نقل استفاده گردیده تامین امنیت مراکز رای دهی را اردو ملی پولیس ملی و نیرو های بین المللی در افغانستان بعهده داشت، ۳۰ گروپ ناظر برای نظارت حوزه های رای دهی توظیف بود.
براساس ګزارش کمیسیون انتخابات مصارف مستقیم این انتخابات در حدود ۲۲۳ ملیون دالر اعلان گردید البته این مصارف تنها شامل معاش کارمندان آن اداره و مصارف لوژیستیکی انتخابات را در بر میگرفت، هرګاه مصارفی تامین امنیت مراکز انتخابات از طرف نیرو های امنیتی ملی و بین المللی را با این مصارف علاوه نمائیم بیدون شک مجموع مصارف این انتخابات از مرز بلیون دالر تجاوز خواهد نمود، البته مصارفی را که کاندید های ریاست جمهوری در جریان کمپاین نموده اند و از عده ای به ملیون ها دالر بالغ گردیده درین مصارف شامل نمی باشد.
در پهلوی پولیس و اردوی ملی قریب یکصد هزار نیرو ها ی خارجی که از پشتیبانی قوتهای هوائی نیز برخوردار بوده از چندین هفته مصروف تامین امنیت و آمادگی برای انتخابات بودند در شب انتخابات یک بال هلیکوپتر" چی نوک" مربوط به قوتهای بین المللی هنگام انجام وظایف امنیتی مورد اصابت مرمی گروه مخالف دولت قرار گرفته اما پیلوت هلیکوپتر مذکور توانست آنرا چند صد متر دورتر از محل حادثه فرود آورد ، بعد از آنکه چهار نفر عمله هلیکوپتر از آن خارج ساخته شد هلیکوپتر مذکور که بیش از یکصد ملیون دالر قیمت داشت تخریب گردید تا بدست مخالفین قرار نگیرد.
این همه مصارف ملیونها دالر بر انتخابات در یکی از فقیرترین کشوری جهان صورت گرفته است که اکثریت نفوس آن با کمتر از یک دالر عاید زیر خط فقر زندگی دارند ، ۴۰ فیصد مردم آن به کمک غذایی در سطوح مختلف و در زمان های متفاوت سال نیاز دارند هزاران کودک خورد سال مکتب به نسبت نبود صنف و تعمیر در ولایات کشور بروی زمین و در زیر آفتاب و باران مصروف فراگیری تعلیم و تربیه می باشند.
مطابق به تخمین های کمیسیون انتخابات تنها۴۰ تا ۵۰ فیصد نفوس کشور دراین انتخابات اشتراک نموده اند هرگاه این تخمین به واقیعت بپیوندت بیدون شک مشروعیت این انتخابات مورد سوال جدی قرار خواهد گرفت زیرا در آنصورت حتی اگرهمه شکایات مبنی بر جعل وتذویر در انتخابات را بکلی نادیده انگاریم بازهم برنده انتخابات تنها آرای ۲۵ تا ۳۰ فیصد مجموع نفوس کشور را با خود خواهد داشت که فیصدی نهایت پائین میباشد.
آیا انتخاباتی با همچو سطح پائین اشتراک مردم ارزش این همه قربانی و ملیونها دالر مصارف را داشت؟
دردناکترازهمه تلفات سنگین انسانی این انتخابات است که هرگز قابل جبران نبوده، براساس گزارش مقامات امنیتی کشور در جریان این انتخابات ۲۶ تن از هموطنان ما بشمول افراد ملکی جان های شانرا از دست داده، همچنان مقامات کمیسیون انتخابات تائید نموده که از شروع آمادگی برای انتخابات تا انجام آن یازده نفر از کارمندان کمیسیون انتخابات در مناطق مختلف کشوربقتل رسیده اند.
هر چند تا کنون برنده این انتخابات پرهزینه که به قیمت جان دها انسان وطن وصرف ملیونها دالربرای مردم فقیر و رنجدیده کشورما تمام گردیده هنوز اعلام نگردیده است ولی آنچه که میتوان بصراحت اظهار داشت اینست که هرگاه زعامتی که در نتیجه این انتخابات و یا احیانا دور دوم آن بیرون آید نتواند نیازهای مبرم و عاجل مردم ما را که همانا فراهم آوری زندگی صلح آمیزبرای هموطنان ما و ایجاد یک اداره سالم و عاری از فساد در کشور را برآورده نماید نه تنها مورد قضاوت بیرحمانه تاریخ و نسلهای آینده قرار خواهد گرفت بلکه روح دها هموطن ما را که برای انتخاب یک زعامت سالم در کشور در جریان انتخابات جان های عزیز شانرا از دست داده اند نیز ناآرام خواهند نمود.
روح این جانبازان و همه شهدای وطن شاد باد. آمین