سمسور

د استعارې او کنايې تر منځ لنډ توپير

• 10 مياشتي دمخه (23/01/2024)
• شرر ساپی
• 757

استعاره  بليغه تشبيه ده خو يو اړخ يې حذف شوی دی.

د پورتنۍ خبرې نه جوتيږي چې په تشبيه کې دواړه خواوې(مشبه، مشبه به) موجودې وي، کله چې يوه هم لرې شي، نو بيا ورته تشبيه نه شو ويلی، بلکې نوی نوم اخلي، استعاره ورته وايو.

اوښکې مرغلرې دي، مرغلرې يې له سترګو راتويې شوې، سپرلي څيرې کړ ګريوان

د استعارې ډولونه

اـ  صريحه استعاره: هغه استعاره ده چې مشبه په کې لرې شوي وي او مشبه به په کې پاتې وي 

بېلګه: چې په خپلې بېوزلې مې ژړا راغله

مرغلرې مې لمنې کې راتوی شوې

شاعر خپلې اوښکې له مرغلرو سره تشبيه کړي دي، مشبه (اوښکې) يې لرې کړي او مشبه به (مرغلرې) يې ياده کړې ده

ب ـ مکنيه استعاره: هغه استعاره ده چې مشبه به ترې لرې شوي وي، خو د هغې يو صفت په کې پاتې وي چې مشبه به ته اشاره کوي

بېلګه: 

سپرلي څيري کړ ګريوان

په خندا شو بیابان

حمزه بابا سپرلۍ د انسان سره تشبيه کړی دی، بیا یې د انسان له صفاتو څخه ګريوان او د هغې څېرول راوړي دي.

ج_ تمثيلي استعاره: دا په اصل کې تمثيلي تشبيه ده چې مشبه( اوسنۍ حالت او بڼه) ترې حذف شوې او مشبه به چې (پخوانی حالت دی)، د پخوانيو کليمو او بڼې سره ياد شوی وي. دا هغه لنډې ويناوې دي چې  په يوې ځانګړې پېښې کې ويل شوي او وروسته يې د متل بڼه غوره کړې ده.

بېلګه:  هلته څه کار چې نه کار

دغه متل د يوې ځانګړې پېښې لپاره ويل شوی دی، خو چې اوس يې موږ کارو، نو په هم هغه کليماتو او بڼه يې د نوي پېښې لپاره کارو خو نوې پېښه نه يادوو. نوې پېښه له هغې زړې پېښې سره تشيه کوو چې دغه خبره په کې ويل شوې ده.

کنايه

د کنايې تعريف: هغه تعبير دی چې حقيقي معنی ترې مقصد نه ده، خو د حقيقي معنی ملازمه معنی ترې اخيستل کيږي

دا نجلۍ پاک لمنې ده، دا له دې نه کنايه ده چې دا نجلۍ سپېڅلې ده، په سر يې خاورې بادولې......

د استعارې او کنايې ترمنځ توپير: په استعاره کې قرينه موجوده وي چې د حقيقي معنی مخه نيسي، کله چې موږ ووايو له سترګو يې مرغلرې راتوېدلې نو دا واضح خبره ده چې له سترګو نه اوښکې راتويږي نه  مرغلرې، خو په (کنايه) کې داسې قرينه نه شته چې د حقيقي معنی مخه ونيسي، مثلا: دا نجلۍ پاک لمنې ده، کيدای شي چې حقيقي لمن يې پاکه وي، په سر يې خاورې بادولې، کيدای شي چې په حقيقت کې يې په سر خاورې بادولې.